De Wet op het Politieambt in België is onlangs aangepast om een specifiek juridisch kader te creëren voor het gebruik van bodycams door politiediensten. Deze ontwikkeling is een reactie op het toenemende gebruik van bodycams door politiezones en de behoefte aan duidelijke regels voor hun gebruik.

BODYCAMS IN DE PRAKTIJK

Bodycams, kleine camera’s gedragen op het lichaam van politiepersoneel, filmen alle gebeurtenissen in het vizier van de lens en zijn essentieel gebleken in het aanpakken van geweld tegen en door de politie. Deze camera’s helpen bij het contextualiseren en objectiveren van incidenten door beeld- en geluidsopnames. Wetenschappelijk onderzoek bevestigt dat bodycams een de-escalerend effect hebben.

DE NOODZAAK VOOR SPECIFIEKE REGULERING

Voordat deze wetgeving werd geïntroduceerd, vielen bodycams onder de algemene regels voor mobiele camera’s. Echter, gezien hun unieke functie als deel van het uniform en het vermogen om privacygevoelige interacties op te nemen, was er een noodzaak voor specifieke regels. Interessant is dat deze camera’s ook kunnen opnemen voordat ze actief worden ingeschakeld, door de “pre-opname” functie, die interacties vastlegt net voor of na activering.

SPECIFIEKE VOORWAARDEN EN GEBRUIKSREGELS

De wet bepaalt specifieke situaties waarin operationele politieleden bodycams mogen gebruiken, zoals bij ernstige incidenten, het verzamelen van bewijs, of wanneer ze geacht worden gerechtelijke bevelen uit te voeren. Bovendien moet er voor elk gebruik van een bodycam een mondelinge waarschuwing worden gegeven, tenzij dit de operatie in gevaar brengt.

Een mondelinge waarschuwing is niet nodig wanneer deze :

• Een gevaar kan ontstaan voor de veiligheid van zowel het operationele teamlid als derden;
• Het kan buitengewoon lastig of praktisch onuitvoerbaar zijn, rekening houdend met het aantal personen dat moet worden gewaarschuwd of de aanzienlijke afstand tussen hen en het operationele teamlid;
• Het zou ongeschikt zijn, aangezien dit het efficiënte verloop van de opdracht ernstig zou verstoren.

OPSLAG EN PRIVACY VAN GEGEVENS

De wet vereist ook dat persoonsgegevens en opnames minimaal 30 dagen worden bewaard. De verantwoordelijke personen binnen de politiediensten moeten zorgen voor de opslag van relevante gegevens in een register.

TOEKOMSTIGE VERANDERINGEN

Een aanvullende wijziging, die in werking treedt op 21 november 2025, betreft de bewaartermijn van gegevens opgenomen door camera’s in politie-opsluitingsplaatsen. Deze termijn wordt veranderd van maximaal 12 maanden naar minimaal 30 dagen.

INWERKINGTREDING

De nieuwe regels voor het gebruik van bodycams zijn van kracht sinds 21 januari 2024, twee maanden na de bekendmaking in het Belgisch Staatsblad.

Bron: Wet tot wijziging van de wet op het politieambt betreffende het gebruik van individuele camera’s door de politiediensten, BS 20 november 2023.