Inleiding

In 2023, 75 jaar na de aanneming van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM), reflecteren we op haar aanzienlijke invloed op internationale, Europese en nationale rechtsordes. Deze verklaring, opgesteld als reactie op de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog, is een hoeksteen geworden in de wereldwijde strijd voor mensenrechten.

Ontstaan van de UVRM

Na de Eerste Wereldoorlog en vooral na de Tweede Wereldoorlog, werd de noodzaak van een internationaal mensenrechtenstelsel duidelijk. De oprichting van de Verenigde Naties (VN) in 1945 en het Handvest van de VN legden de basis voor de UVRM. De Verklaring werd op 10 december 1948 door de VN aangenomen, onder leiding van Eleanor Roosevelt. Zij markeerde een belangrijke doorbraak in het internationaal recht betreffende mensenrechten.

Structuur en Inhoud van de UVRM

De UVRM bevat dertig artikelen die een breed scala aan rechten omvatten, waaronder het recht op leven, vrijheid, verbod op foltering en slavernij, en het recht op onderwijs. Deze rechten zijn onderverdeeld in persoonlijke vrijheden, veiligheid, politieke rechten, economische en sociale rechten, en sociale en juridische rechten.

Internationale Betekenis

Hoewel de UVRM formeel niet-bindend is, worden vele van haar bepalingen beschouwd als onderdeel van het internationaal gewoonterecht. Dit betekent dat ze invloed hebben op de ontwikkeling van internationale mensenrechtenverdragen en op de oprichting van toezichtmechanismen voor deze rechten.

Invloed in Europa

In Europa heeft de UVRM bijgedragen aan de vorming van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) en heeft zij invloed gehad op de jurisprudentie van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. De EU heeft ook haar eigen Handvest van de grondrechten, geïnspireerd door de UVRM.

Nationale Invloed

Op nationaal niveau is de invloed van de UVRM merkbaar in de grondwetten van vele landen en in de jurisprudentie van nationale rechtscolleges. Hoewel de UVRM niet altijd rechtstreekse juridische kracht heeft in nationale rechtsordes, vormt ze een belangrijke inspiratiebron voor nationale wetgeving en rechtspraak.

Conclusie

De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens blijft, 75 jaar na haar oprichting, een fundamenteel instrument in de bevordering van mensenrechten wereldwijd. Haar invloed strekt zich uit over internationale, Europese en nationale niveaus en blijft van cruciaal belang voor de ontwikkeling van mensenrechtennormen en -praktijken.